Pêvajoya YE-Tirkiye û Kurd

Ji salên 1990’î vir ve ez mijara Ewropa-Tirkiye-Kurde dişopînim. Derbarê heman mijarê de min pirr gotar nîvîsiye û herwuha pirtûkekê jî weşandiye (Yekîtiya Ewropayê û Rastiya Kurd- Weşanên Mezopotamya û Weşanên HAN). Bi awayekê aktîf ez hê jî heman mijarê dişopînim.

Weke tê zanîn ji sala 2005an vir ve Pêvajoya Guftugoyan di navbera Yekîtiya Ewropayê (YE) û Tirkiyê de dest pê kiriye. Heya naha tenê guftugoyên  xalekê temam bûn in, li ser maseya guftugoyan hê 34 xal hene. Li gorî rayedarên YE di nava 3 salên dawî de, bi taybetî ji destpêka pêvajoya hilbijartinên 12 Hezîrana 2011an vir ve, hikûmeta AKPê nêzîkatiya xwe guhertiye û hêviyên xwe ji endametiya YE biriye. Lewre di pêvajoya guftugoyan de zêde pêşketin çê nabin. Eger ji 35 xalan yek jî temam nebe Tirkiye nikare bibe endamê Yekîtiyê.

Ji ber sarbûna helwesta Tirkiyê nêzîkatiya rayedarên ewropî jî guheriye, lewma Tirkiye û rewşa heman welatî zêde nabe mijara niqaşan. Di nava saziyên YE de, bi taybetî di Parlemena Ewropayê de siyasetmedarên ku derbarê Tirkiyê pispor in xwe kisandine pişt perdeyan, zêde naaxifin. Di navbera salên 2005-2009 de her mehê Tirkiye dibû mijara civîn û konferansan, lê belê di nava van 3 salên dawîn de heman mijar pirr kêm tê niqaş kirin.

Sarbûna helwesta Tirkiyê ji YE re bûye hacet ku ew vê mijarê zêde niqaş nekin. Vê gavê di nava rayedarên payebilind yên YE de pirr kesên ku naxwazin Tirkiye bibe endam hene. Bi taybetî partiyên rastgir di vî warî de xwedî helwestekê aşkere ne.

Çiqas atmosfera pêvajoya guftugoyên Tirkiye-YE sar bibe wuqasa jî saziyên vê yekîtiyê xwe nêzîkê pirsgirêka kurd nakin. (Divê were zanîn ku heya naha YE pirsgirêka kurd a li Tirkiyê bi ya Kurdên Başûr û herwuha ya Rojava ve girêdayî negirtiye dest. Ji bo ewropiyan hê jî Pirsgirêka Kurdên Bakur weke pirsgirêkek navxweyî ya Tirkiyê tê dîtin) Tenê di raporên salane yên Komisyon û Parlemenê de derbarê Kurdan de hin tişt têne nivîsandin. Herwuha di heman raporan de heya naha jî navê PKK weke rêxistinekê « terorîst » cih digire.

Mixabin, çawa ku rayedarên tirk bûnin xwedî helwestekê sar, di nava van 3 salên dawî de rêxistinên Kurdan jî ligel saziyên YE zêde kar nakin. Bi taybetî BDP û şaredariyên wê, di vî derbarî de dikarin rolekê pirr baş bileyzin ku niqaşên derbarê pirsgirêka kurd de zinde bimînin. Lê belê wusa diyar e ku hê jî rayedarên BDPê û herwuha yên pirr rêxistinên Kurdên Bakur xwedî mentalîteyekê nêzîkê ya rayedarên Tirk in. Lewre li Ewropayê zêde hewldanên meşandina dîplomasiyekê baş û rast lipêş nakevin.

YE û yek bi yek welatên ewropî bixwazin jî nikarin pirsgirêka kurd çareser bikin, lê belê ev hêz dikare ji çareseriyê re alîkar bibe. Lewre pêwistiya me Kurdan bi alîkariya dostên baş û rast yên li vê parzemînê heye.

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Hêza Diaspora Kurd

Li welatên Yekîtiya Ewropayê nêzê du mîlyonan Kurd dijîn. Ji salên 1960î vir ve Kurd li vê parzemînê dijîn û ji sisiyan yekê wan jî bûye hemwelatiyê Ewropayê. Pirraniya wan li Almanya, Fransa, Holandayê be jî li hemû welatên Ewropayê girseyên mezin yên Kurdan tê dîtin. Pirraniya van Kurdan ji Bakurê Kurdistanê bin jî, mirov dikare ji hemû parçeyên Kurdistanê girseyan bibîne.

Bi awayekê giştî nêzê hezar komeleyên Kurdan li welatên Yekîtiya Ewropayê hene. Lê belê di nava van komeleyan de yên ku ji aliyê kesên profesyonel ve tên birêvebirin zêde tinene. Komeleyên ku bi awayekê profesyonel neyên birêvebirin û karê wan yên burokratîk nîzamî neyê tenzîm kirin nikarin ji dewletan alîkariyê bistînin. Lewma di nava komeleyên Kurdan de yên ku ji dewletan alîkariyê digirin zêde tinene.

Diaspora bi rêya girseyên tenzîmkirî dibe hêz. Bêguman hejmar jî girîng e, lê belê bi wê ve girêdayî divê sazî û rêxistinên ku bikaribin dengê girseya bi sedan hezaran û bi mîlyonan bigehînin raya giştî jî hebin. Lewre girseya ku bi mîlyonan hejmara wê hebe lê belê nikaribe xwe baş tenzîm bike nikare bibe diaspora. Li Ewropayê û li Amerîkayê eger deng û navê diaspora Cihûyan û ya Ermeniyan heye ew jiber baştir tenzîmbûna wan e.

Ji destpêka sedsala 21. vir ve em dibên diaspora me jî heye. Ez yek ji kesên ku hevoka diasporayê bikar aniye me. Min di pirtûka xwe ya bi navê « Yekîtiya Ewropayê û Rastiya Kurd » de vê mijarê bi dorfirehî şîrove kiriye. Lê belê dema ku ez li rewşa me dinêrim, hê jî me xwe nekiriye hêzeke diasporal. Eger bi rastî em bibûna hêzeke diasporal wê demê divê di Parlemena Ewropayê de û herwuha di parlemenên neteweyî û herêmî de bi dehan Kurd hebûna. Lê mixabin wusa nîn e, hê jî em nikarin hin mijaran, yên weke ya Roboskî, Girevên Birçîbûnê ku bidawî bûn û hwd.  bikin rojeva hêzên navneteweyî.

Ji sala 2004an vir ve her salê carekê di Parlemena Ewropayê de Konferansekê li ser mijara Kurd, Tirkiye û Yekîtiya Ewropayê pêk tê. Îsal jî heman Konferans di 5 û 6ê Kanûnê de tê lidarxistin. Lê mixabin ev Konferans weke xebatekî diaspora kurd nayê tenzîm kirin û tê de hêza diaspora kurd nayê dîtin. Lewre heman xebat bala saziyên ewropî zêde nakişîne. Ji saziyên Yekîtiya Ewropayê jî zêde rayedar beşdar nabin. Ji hemû tiştê girîngtir jî, ji her çar parçeyên Kurdistanê rêxistin û şexsiyet tevlî nabin û mijara giştî ya gelê kurd li wê nayê axiftin. Çendî ji pirr rêxistinên Kurdistanî yên li Ewropayê re vexwendin bên şandin jî ew tevlî nabin. Di vê derê de kêmasî tenê ya komîteya amadekar nîn e, di mentalîteya rêxistin, sazî û komeleyên me Kurdan de wateya diasporayê hê nehatiye çandin.

Ji derveyê Konferansa ku di Parlemena Ewropayê de pêk tê, her salê li pirr welatên Ewropayê cur be cur Konferans, Civîn, Semîner, Sempozîyûm, Meş, Mitîng tên lidarxistin. Lê mixabin, ev karan hemû bi tevlûbûna girseyên taybetî yên hin rêxistinan ve bisînor dimîne. Yanê hemû sazî û rêxistinên Kurdên li diasporayê, an jî tenê yên li Ewropayê, beşdarî çalakiyekê nabin. Heya naha min bixwe nedîtiye ku ji hemû derdorên Kurdan başdariyekê li çalakiyekê bûye. Di mêjiyê me de hê parçebûn heye, lewre jî em hê nebûn in hêzekê bas ya diasporayê.

Ahmet DERE  /  03.12.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşansin

Grevên Birçîbûnê û Helwesta Ewropayê

Nêzî 2 mehan e ku di girtîgehên Tirkiyê de grevên birçîbûnê dewam dikin. Jiyana hin çalakvanan  di xeteriyê de ye. Eger van rojan çalakî neyê bidawî kirin dibe ku hin şahadet çê bibin.

Di derbarê çalakiya greva birçîbûnê de pir agahî têne ragihandin û cur be cur rêxistinên kurd û herwuha yên li Tirkiyê daxûyaniyan didin. Helwesta dewleta tirk û ya AKPê jî diyar e. Lê belê heya naha ji aliyê derdorên fermî yên ewropî ve zêde deng tine. Saziyên ewropî ku parastina demokrasiyê û ya mafê mirovan ji xwe re kirine wezîfeya yekem, di derbarê vê çalakiyê de bêdengiya xwe diparêzin.

Bêdengiya saziyên ewropî, bi taybetî ya Komisyona Ewropayê û herwuha ya Parlamentoya Ewropayê, cesaretê dide dewleta tirk. Dibe ku rayedarên Tirkiyê vê mijarê aşkere niaxifin, lê belê pir diyar e ku di pişt perdê de heman mijar tê dîtin. Dibe ku bi awayekê aşkere AKP nêzîkatiya Ewropiyan zêde girîng nabîne, lê belê di rastiyê de giraniya pozisyona Yekîtiya Ewropayê herdem ligel rayedarên dewleta tirk heye.

Yekîtiya Ewropayê (YE) nikare daxwazên çalakvanên greva birçîbûnê bi dewleta tirk bide qebûl kirin, lê belê ew dikare bandorekê erênî bide afirandin. Ne tenê ligel rayedarên dewleta tirk, YE dikare ligel çalakvanan jî bibe xwedî daxwaz û di navbera wan û dewletê de rolekê pozîtîf bileyze. Lê mixabin, wusa diyar e ku rayedarên saziyên YEyê naxwazin bi girtiyên PKK-KCKê re bibin muxatab. Di van rojan de min jî bi hin rayedarên heman saziyên ewropî re guftugo çê kir, wan bi awayekê aşkere negotin, lê belê min baş fêm kir ku ew naxwazin bi heman girtiyan re muxatab bibin. Ev nêzîkatî ji bo navê parazvaniya demokrasî û mafê mirovan şermekê mezin e. Wusa diyar e ku ligel saziyên ewropî cur be cur mafê jiyanê heye, dema ku Kurd û girtiyên wan dibin mijara gotinê heman maf cuda tê şîrove kirin.

Li Ewropayê rêxistinên kurdan cur be cur çalakiyan çê dikin. Her rojê li pir welatan meş, mitîng û grevên birçîbûnê pêk tên. Lê mixabin heman çalakî tenê ligel Kurdan bandorê çê dikin, dengê wan nagihêje guhê sazî û raya giştî ya biyanî. Di vî derbarî de kêmasiya tenzîmbûna Kurdan jî heye, çalakî bê pîlan û bê amadekarî tên lidarxistin. Piştî pêvajoyekê wuha giran û dema ku jiyana wuqasa girtiyan ketiye xeteriyê pêwîst e Kurdên li diyasporayê bikaribin çalakiyên wusan tenzîm bikin ku bandorê li ser raya giştî ya ewropî çê bikin. Eger raya giştî ya ewropî were şiyar kirin wê tesîrê li ser saziyên ewropî jî bide çê kirin.

Di dawiyê de ez dixwazim vê jî dubare bikim ; pêwîst bû di qada Ewropayê de BDP jî bikariba rolekê dîplomatîk bileysta. Bandora BDP dikare ji ya hemû saziyên diyaspora kurdan zêdetir bitesîr be. Lewre di derbarê vê çalakiya greva birçîbûnê de jî BDP dikaribû rola xwe bileysta. Çendî dereng be jî dîsa jî ew dikare hin tiştan bike.

Ahmet DERE / 06.12.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşansin

AKP, Cemaat û Pirsgirêka Kurd

Serokê AKPê Recep Tayip Erdoğan di nava hewldanên taktîkî de ye. Her ku diçe navbera AKP ya Erdoğan û Cemaata Fetullah Gülen vedibe. Hilbijartinên Serokkomariyê ku wê di 2014an de pêk werin nakokiya di navbera Cemaat û AKPê de kûrtir dike. Li gorî agahiyan mêla Cemaatê li hêla Abdullah Gül e. Lewre Tayip Erdoğan dixwaze rêveberiya AKPê ji hevalên xwe ên sadik bide çê kirin. Numan Kurtulmuş ji wan yek e.

 

Derdorên ku bi siyasetê ve elaqadar dibin baş dizanin ku AKP partiyekî koalîsyonê ye. Di nava rêveberên wê de kesên ji cur be cur nêzîkatiyên siyasî, civakî û olî hene. Hevkariya wan li ser esasê parastina berjewendiyan dimeşe.  Lê belê ji 2009an vir ve hêdî hêdî hîmê vê koalîsyonê dilerize. Ji bo ku di hilbijartinên 2011an de heman koalîsyon zerarê nebîne Erdoğan û hevalên wî pir bi dîqet tevgeriyan. Lê ji sala par vir ve asta lerizandina koalîsyona AKPê zêdetir dibe. Daxwaza Erdoğan ya qedexekirina dersxaneyan bûye sedemê ku Cemaat nerazîbûnên xwe aşkere bike. (Tê zanîn ku dersxane cihê tenzîmbûn û hêzbûna Cemaata Fetullah Gülen in)

Di aliyekê de Tayip Erdoğan dixwaze bibe Serokkomar di aliyê din de jî naxwaze AKP bikeve bin bandora Cemaatê, an jî ya derdorên din. Digel ku Tayip Erdoğan hê berendametiya xwe ya ji bo Serokkomartiyê aşkere nekiribe jî, raya giştî ya Tirkiyê di ferqiyeta daxwaza wî de ye. Di aliyê din de Abdullah Gül jî hê negotiye « ez nabim berendam ». Çendî Abdullah Gül yek ji kesên Cemaatê nebe jî ew ji aliyê heman hêzê ve tê hez kirin. Ev nêzîkatiya Cemaatê û bêdengiya Abdullah Gül  Tayip Erdoğan ditirsîne. Lewma ew xwe neçar dibîne ku hin taktîkan lipêş bixe.

Weke her demên borî, kengê rayedarên dewleta tirk û herwuha yên cur be cur partiyên siyasî dikevin tengasiyê tişta ku dixwazin bikar bînin Pirsgirêka Kurd e. Di vê dema wuha bialoz de Tayip Erdoğan dixwaze Kurdan ji xwe re bike hêz. Lê belê ew naxwaze dev ji dengên derdorên nijadperest jî berde. Lewre di aliyekê de ew dixwaze şerê lidijî PKKê tûndtir bike, di aliyê din de jî mesajên di derbarê çareseriya Pirsgirêka Kurd de bide.

Daxûyaniyên dawî yên Tayip Erdoğan ku di derbarê çareseriya Pirsgirêka Kurd de dibê « wê hin pêşketin çê bibin » bi tevahî di xizmeta armanca wî ya taktîkî de ne. Dema ku operasyonên leşkerî firehtir dimeşin û di zîndanan de bi sedan dîlên şer çalakiya gireva birçîbûnê didomînin kes nikare hêviyên xwe bi heman daxûyaniyan girê bide, bi taybetî ez bixwe tu tistekê erênî hêvî nakim.

Dema ku ez li rewşa Tirkiyê û ya derdorên siyasî dinêrim, mixabin ji derveyê nêzîkatiyên taktîkî tu tiştekê din nabînim. Wusa diyar e ku heya 2015an, ku di vê navberê de 3 hilbijartin çê dibin, wê cur be cur daxûyaniyên wuha taktîkî werin dayîn, dibe ku di vê demê de pêvajoyekê din weke ya Oslo jî bê dest pê kirin, lê belê dîsa jî divê ev neyê wateya daxwaza ji bo çareseriyê.

Ahmet DERE  /  23.10.2012

Dewleta Tirk û Şer

Ji roja 3yê Cotmehê vir ve, piştî teqîna bombeyekê ku li navçeya Ruha ya Akçakaleyê bû sedemê kuştina 5 kesan dewleta tirk di nava « şer »de ye. Kes nizane heman bombe ji aliyê kîjan hêz an jî hêzan ve hatiye avêtin, lê belê dewleta tirk heman bombe kir barê rejîma Sûriyê. Digel nediyariya avêtina heman bombê artêşa tirk axa Sûriyê bombe kir û, li gorî ragihandinên fermî ên dewleta tirk, ji 30yî zêdetir leşkerên Sûriyê hatin kuştin. Ji heman rojê vir ve heya naha pir caran artêşa tirk bombe avêtiye axa Sûriyê.

 

Piştî heman bûyerê rayedarên tirk ketin nava hewldanan daku Konseya Ewlekariya Neteweyên Yekbûyî biryara şer lidijî Sûriyê bigire. Lê belê, weke dema borî carekê din Rûsya lidijî daxûyaniya tûnd ya NY bû kelem. Heman sazî neçar ma ku ew tenê  nêzîkatiya Sûriyê şermezar bike.

Piştî ku heman bûyer qewumî, rayedarên AKPê  civînan li ser civînan pêk anîn. Di demekê pir kurt de amadekarî çê kirin ku meclîs destûrê bide hikûmetê daku ew bikaribe artêşê bike nava şer. Çendî rayedarên hikûmetê bibêjin « Ev destûrname tenê bi armanca tirsdayînê ye » dîsa jî di nêzîkatiya dewleta tirk de rastiyekê cuda heye.

Dewleta tirk di nava pîlanên xetere de ye. Ez wusan dibînim ku hemû pîlanên AKPê û herwuha yên dewleta tirk li gorî rewşa hêzbûna Kurdên Rojava tê li darxistin. Eger di avêtina bombeya lidijî navçeya Akçakaleyê de tiliya dewleta tirk, an jî ya mixalifên Sûriyê hebe jî di rastiya wê de dîsa pêşxistina têkoşîna lidijî Kurdên Rojava heye. Dewleta tirk hemû tiştan dike ku Kurdên Rojava nikaribin li Sûriyê bibin xwedî maf. Eger ne jiber Kurdan bûya di salên borî de Erdogan bi Beşar re nedibû bira, herwuha ne jiber Kurdan bûya Tirkiye helwestekê wuha tûnd lidijî Sûriyê raber nedikir.

Bombeya ku roja 03yê Cotmehê teqiya ji AKPê re bû hacetekê ku ew raya giştî êqna bike daku artêşa tirk, eger pêwîst be, bikaribe bikeve axa Sûriyê. Ajansên nûçeyan ên navneteweyî jî heman armanca dewleta tirk dinivisînin. Du roj berê di ajansa nûçeyan ya fransî AFPê de wuha dahate gotin « Tirkiye naxwaze sînorekê din bi Kurdan re vebike. Lewre ew hemû tiştê dike daku Kurdên Sûriyê nikaribin hêza xwe xurtir bikin û bibin xwedî rewşekê weke ya Kurdên Îraqê ».

Dema ku mirov li rewşa siyasî û herwuha ya civakî dinêre li Tirkiyê atmosfera şer baş tê xuyan. Di nava vê mij û dûmanê de artêşa tirk, bi balefiran lidijî çiyayên Başûr, bi taybetî jî lidijî Qendîl û Xinêre bombebaranê dike. Dema ku bala raya giştî kişiyaye ser Sûriyê ev dewlet dixwaze hin pîlanên xwe ên qirêjtir jî pêk bîne.

Lidijî vê nêzîkatiya qirêj ya dewleta tirk, mixabin ne li Kurdistanê û ne jî li derve helwestekê di jihde tine. Di vî derbarî de pêwîstiyekê girîng bi alîkariya Rêveberiya Herêma Başûrê Kurdîstanê  heye. Ji her demê zêdetir divê naha Kurd bi şiyarî tev bigerin.

Ahmet DERE  /  09.10.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Şerê Veşartî

Li Bakurê Kurdistanê şerekî giran dimeşe. Her mehê bi dehan kes jiyana xwe jidest didin. Jibo mesrûfên şer dewleta tirk mehê bi dehan mîlyonan euro xerc dike. Di derbarê heman şerî de di çapemeniya tirk û herwuha ya navneteweyî de ragihandinên rojane tên weşandin. Di rojeva rayedarên dewleta tirk de jî heman şer cihekê sereke digire. Raya giştî ya tirk û kurd bi dengê heman şerî radibe û radizê.

Digel vî rewşa şer di warê fermî de tiştekê nayê dîtin. Rayedarên dewleta tirk hewl didin ku ev şer nebe xwedî statûyekê fermî. Di karê fermî yên dewletê de navê vî şerî « teror » e. Lê belê heya naha li tu welatî dewletekê wuqasa bi salan lidijî «  terorîstan » şer nekiriye. Tu hêzekê terorîst nikaribûye lidijî dewletekê çalakiyên bi vî rengî pêk bîne.

Çawa ku rayedarên dewleta tirk di kar û barên xwe ên hindirîn de rastiya şer binav nakin wusa jî di karê derve de heman şerî vedişêrin. Di hemû karê dîplomatîk de rayedarên tirk hewl didin ku navê « şer » li çalakiyên têkoşîna rizgariya gelê kurd neyê kirin. Heman hewldanên dewleta tirk di korîdorên saziyên Yekîtiya Ewropayê de jî baş tê dîtin û ez bi xwe jî herdem dibim şahîd.

Roja 20ê Elûnê Konseya Ewlekariya Rêxistina Neteweyên Yekbûyî biryarnameyekê qebûl kir. Di heman biryarnameyê de mijara « Bikaranîna zarokan di şer de » hatiye pejirandin. Lê belê di heman belgeyê de ne ji rayedarên tirk û ne jî ji PKKê tiştekê nayê xwestin û behsa rewşa şerê li Kurdistanê nehatiye kirin. Li Tirkiyê rayedarên dewletê û yên hikûmetê her roj dibêjin « PKK zarokan bikar tîne » lê belê ew naxwazin heman gotinan di qada navneteweyî de bêjin û herwuha ew nahêlin kes jî heman rastiyê bîne ziman. Di vî derbarî de PKK jî tiştekê nabêje, wusa derdikeve holê ku di heman mijarê de, bê xwastek be jî, nêzîkatiya dewletê û ya PKKê dişibin hev.

Bê guman armanca dewleta tirk ew e ku navê « şer » li rewşa pevçûnên di navbera artêşê û gêrîlla de neyê kirin. Eger dewleta tirk di platformên fermî ên di qada navneteweyî de bêje « PKK zarokan di şer de bikar tîne » wê demê Neteweyên Yekbûyî dikare mudaxale bike. Mudaxaleya heman rêxistinê dibe sedemê ku têkoşîna rizgariya gelê kurd di qada navneteweyî de weke « şer » bê naskirin. Heman rastî dibe sedemê ku navbenkar çê bibin. Bê guman wê demê jî Tirkiye û PKK, an jî Kurd weke aliyên şer tên qebûl kirin. Ji heman qadê bi şûn de girtiyên PKKê weke dîlên şer tên qebûl kirin. Û di pir aliyan de rewş diguhere.

Di vî derbarî de rolekê mezin dikeve ser dîplomasiya kurd. Mixabin heya naha dîplomasiya ku Kurdan meşandiye nikaribûye bibe sedemê ku rastiya şer bê qebûl kirin. Digel encamên vî şerê giran hê jî di qada navneteweyî de têkoşîna rizgariya gelê kurd weke « teror » tê binav kirin. Di raporên saziyên Yekîtiya Ewropayê de jî ev rastî aşkere tê dîtin. Lewre divê rêxistinên Kurdên Bakur û bi taybetî jî BDP û herwuha Kongreya Neteweya Kurdistan bizanibin rêbazên dîplomatîk bikar bînin daku di qada navneteweyî de nav li şer were kirin. Pêwiste rastiya şer weke ŞER bê binav kirin.

Ahmet DERE / 24.09.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Sala Şer û Çareserî

Ji 2000i vir ve sala ku li Kurdistanê zêdetir şer diqewume îsal e. Piştî demekê dirêj ya bêdengiyê hêzên gêrîlla ketine nava hewldanên pêşxistina têkoşîna çekdarî. Ev destpêka pêvajoyekê nû ye.

Di stratejiya şerê gêrîllade wusa dixûyê ku herêmên Zagros û Botan weke cihên stratejîk hatine bijartin. Li Zagrosê Şemzînan û Gever, li Botanê jî Elkê û Besta herêmên di bin bandora gêrîllade ne. Lewre ji destpêka Tîrmehê vir ve li van herêman roja ku pevçûn çê nebe tine.

Bandora gêrîlla li ser herêma Şemzînan didome, li Elkê jî, bi taybetî li Kato û li Zozanên Feraşînê, giraniyekê heman bandorê çê dibe. Wusa diyar e ku heya dawiya payîzê wê li van herêman şerekê giran bidome.

Wate û giraniya şerê gêrîlla yê vê demê û yê salên 1990î cuda ye. Di salên 1990î de piştgiriya girseyên gel ji gêrîlla re zêde aşkere nebû, lê belê naha wusa nîn e, girseyên gel bi awayekê aşkere li gêrîlla xwedî derdikeve, cenazeyên şervanan bi tevlêbûna girseyan tên hilandin. Çend roj berê, digel hemû astengî û xeteriyan bi sedan kes çûn Kato û li cenazeyên şervanên HPGê xwedî derketin. Lewre naha qada tekoşîna çekdarî ji ya sedsala borî pirr cudatirr e.

Asta bilind ya tekoşîna çekdarî dibe sedemê ku her mehê ji dehan zêdetir şervanên HPGê şehîd bikevin û bi dehan jî wendayiyên artêşa tirk çê bibin. Heman asta şer di nava Kurdan de kêfxweşiyê çê dike, lê belê di nava Tirkan de jî xemgîniyê çê dike û hestên duşminatiya lidijî Kurdan diafirîne. Ev rewş dibe sedemê ku bêbawerî di nava Kurdan û Tirkan de kûrtir bibe.

Gurbûna şerê li Kurdistanê bûye sedemê ku nêzîkatiya dewletê û ya partiyên weke AKP û MHPê (kêmek jî ya CHPê) li BDPê xerabtir bibe. Wusa diyar e ku di rojên pêş de nûnerên BDPê nikaribin di Meclîsa Tirkiyê de karekê bibandor bikin. Jibo Parlementerên BDPê xeteriya vekirina rêya dadgehan jî heye.

Gelo wê rewşa heyî ji çareseriya pirsgirêka kurd re çiqas bi feyde be ?

Dema ez bi nêrîna pisporekî siyaset û dîplomasiyê li rewşê dinêrim, mixabin ez nikarim zêde xweşbîn bim. Çareseriya pirsgirêka Bakurê Kurdistanê naşibe ya Başûr û ya Rojava. Kes nikare hêvî bike ku wê aqibeta Dewleta Tirk weke ya Îraqê an jî ya Sûriyê be. Nêzîkatiya hêzên navneteweyî li Dewleta Tirk cudatirr e. Ya din, ji Îraq û Sûriyê pirr cudatirr, Kurdên ku bi Dewleta Tirk re hevkariyê dikin pirr in. Dema ku mirov van faktoran digire ber çavan baş dixûyê ku pêşketina tekoşîna çekdarî nabe sedemê afirandina çareseriyê. Lê belê ew dikare bala rojeva cur be cur derdoran bikêşîne ser mijarê, ya ku naha dixûyê jî ev e.

Di rojên pêş de saziyên Yekîtiya Ewropayê dest bi kar dikin. Di vê dema ku şer gur dibe de pirr girîng e ku BDP bikaribe heman rewşê bike rojeva Ewropiyan û herwuha ya navneteweyî. Dibe ku giraniya saziyên Ewropî nikaribe dewlet û hikûmeta tirk berbi biryargirtinekê ve bibe, lê belê ew dikare li ser wan bandorekê çê bike.

Ahmet DERE  /  10.09.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Cemal Kavak

Roja 21ê Tebaxê, li Avusturya, bajarê Insbruckê  siyasetmedarê kurd Cemal Kavak dawî li jiyana xwe anî. Beriya ku ew were Ewropayê wî di nava partiyên weke HADEP, DEHAP û DTPê de berpirsyartî girtibû ser xwe û xwedî kedekê bêhempa bû. Bi taybetî dema ku Cemal Kavak serokê DEHAPê yê beşê Stenbolê bû wî karêkê lewend meşandibû. Jiber karê wî yê lewend pir caran ew hatibû binçavkirin û lidijî wî doz hatibûn vekirin. Weke pir rewşenbîr û siyasetmedarên kurdan, Cemal Kavak jî neçar ma ku bikeve ser rêya Ewropayê.

Piştî ku Cemal Kavak hate Ewropayê min jî wî ji nêzîk ve nas kir. Di nava karê CDKê de bi fedekarî cih girt. Di hemû çalakiyan de Cemal Kavak hebû û li pêşî dimeşiya. Bi fizîkî ew li Ewropayê bû lê belê rihê wî li welat bû. Pir caran wuha digot « Heval ez fêrî jiyan û cureyê karê Ewropayê nebûm, wusa xûya ye ku ez ê fêr nebim jî ». Bi van gotinan Cemal Kavak dixwast nerazîbûna xwe a li hemberî jiyana li Ewropayê bide xûyan.

Weke piraniya rewşenbîrên kurd ku ji Kurdistanê dûr dijîn, Cemal Kavak jî herdem bi hesreta welat dijiya. Hêviyên wî hebûn ku rojekê vegere welat û li ser axa şirîn ya Kurdistanê bijî. Lê belê rêbazên jiyana egoîst ya li Ewropayê taqeta wî jê girt. Wî malbata xwe ya piçûk û ya mezin hîşt û berbi koçberiya herdem ve çû.

Di nava diyaspora Kurd a li Ewropayê de, mixabin kesên di rewşa borî a Cemal Kavak de pirr in. Bi hezaran rewşenbîr û kesayetiyên kurd neçar in ku li Ewropayê bijîn. Divê diyaspora kurd bi du beşan bê naskirin ; 1 : kesên ku dikarin biçin welat û li wê derê bijîn, 2 : Kesên ku, jiber sedemên siyasî nikarin biçin welat. Eger Cemal Kavak bikariba biçûya welat û bahata ez bawer im wî yê dawî li jiyana xwe neanîbûya. Lewre divê cihê « kesên ku dikarin biçin welat » û « kesên ku nikarin biçin welat » jihev cuda bê nas kirin. Mayîna bi daxwaza xwe li Ewropayê cuda ye, ya neçariyê cuda ye. Mixabin hin kes hene bê pirsgirêk diçin welat, li cur be cur bajarên Tirkiyê digerin û kêfa xwe dikin, lê belê di hin platforman de jî xwe weke endamê « Diyaspora penaber ya Kurd » dibînin. Divê ev kesana di derbarê Cemal Kavak de lêkolînekê baş bikin, daku xwe nas bikin.

Bûyera Hevalê Cemal lêkolînekê dixwaze. Çima kesekî weke Cemal Kavak, ku herdem bi jiyan û rihê germ dixûya, serî li rêbazekî wusan xist ? Lewre ez dibêm pêwîst e rewşa rewşenbîr û siyasetmedarên kurd ku li Ewropayê dijîn wusan hêsan neyê dîtin. Bê guman kesên ku welat, tekoşîn û rewşa gel nafikirin nikarin vê mijarê fêm bikin. Kesên ku her salê carekî be jî diçin welat û tên jî vê mijarê fêm nakin. Lewre bar dikeve ser kesayetî û rêxistinên kurdan ên li Ewropayê.

Cemal Kavak ji nava me bar kir, lê belê rihê wî yê welathez û tekoşer li ba me ye. Tekoşîna bi dehan salan ku gelê me dimeşîne, li her çar parçeyên welat, li ser hîmê girêdana bi bîranîna şehîdan pêş ketiye. Hevalê Cemal jî yek ji wan şehîdan e. Cure û derfetên meşandina tekoşînê çawa dibe bila bibe, tu car wê bîranîna şehîdan neyê jibîr kirin.

Carekê din ez ji malbata Cemal Kavak re serxweşiyê dixwazim, ji wan re sebir û taqetê hêvî dikim.

Ev nivîs du Rûdawê de hatiye weşandin.

Ahmet DERE  /  27. 08.2012

Asta nû ya şer

Tekoşîna Rizgariya Gelê Kurd û bi taybetî jî şerê li Bakurê Kurdistanê gehîştiye astekê nû. Ji destpêka havînê vir ve li pirraniya herêmên Bakur çalakiyên gêrîlla pêk tên. Hêzên artêşa tirk jî lipey hev operasyonan lidar dixin. Roj tinene ku pevçûn pêk nehatibin û çend kesan jiyana xwe jidest nedabin.

Ligel vî asta bilind ya şer, doho jî (Roja 12ê Tebaxê) parlementerê CHPê Huseyîn Aygün, li herêma Dêrsimê, ji aliyê gêrîllayên HPGê ve hate girtin. Ev cara yekem e ku parlementerekî ji aliyê hêzên PKKê ve tê girtin. Bêguman mirov nikare vê çalakiyê pipêjirîne, lê belê heman çalakî asta şerê ku li welatê me dimeşe diyar dike.(Di derbarê berdana Huseyîn Aygün de rolekê girîng dikeve ser rayedarên BDPê, pêwîst e ew li hemberî bûyerekê wusan tenê daxûyaniyan nedin, divê ew bikevin nava hewldanekê pratîk)

Di destpêka meha Tebaxê de li herêma Şemzînan pevçûnekê demdirêj, di navbera hêzên dewletê û gêrîllayên HPGê de qewumî. Heman pevçûnê ji du hefteyan zêdetir domand. Vê rastiyê jî baş diyar kir ku êdî hêzên gêrîlla dikarin bi rojan şer bidomînin û nehêlin hêzên artêşa tirk bikevin hin herêman. Di serkeftina şerê gêrîlla de hakimiyeta li ser herêman pirr girîng e. Bûyera Şemzînanê diyar kir ku artêşa tirk hakîmiyeta xwe li hin herêmên Kurdistanê hêdî hêdî wunda dike.

Tê zanîn ku rewşa Sûriyê û ya li Rojavayê Kurdistanê rayedarên Dewleta Tirk kiriye nava pêvajoyekê awarte. Herwuha daxûyaniyên ku ji aliyê cur be cur rayedarên Îranî ve tên dayîn jî hikûmeta AKPê nerihet kiriye. Dema ku mirov asta şerê gêrîlla jî digire berçavan, tabloya herî bizehmet ya Komara Tirk derdikeve holê.

Di derbarê bûyera Parlementerê CHPê Huseyîn Aygün de hê ne diyar e wê rewş çawa pêş bikeve, lê belê baş dixûyê ku wê tevliheviyekê mezin ya siyasî çê bibe. Li gorî daxwaza CHPê divê roja 14ê Tîrmehê Meclîsa Tirkiyê bicive, lê belê AKP û MHP naçin heman civînê. Lewre nakokiyên di navbera AKP û CHPê de her ku diçe kûrtir dibin. Bûyera Huseyîn Aygün nakokiyan zêdetir kûr dike.

Bingeha rewşa aloz ya Tirkiyê bi asta şerê li Kurdistanê ve girêdayî ye. Wusa diyar e ku wê heman rewş psîkolojiya rayedarên Dewleta Tirk jî xerabtir bike. Jiber vê yekê jî zimanê Recep Tayîp Erdoğan û yê nûnerên partiya wî derdikeve derveyê sînorên exlaqê siyasî. Bi vê rewşê ve girêdayî mirov nikare pêşerojê asayî bibîne, di rojên peş de hin bûyerên pirr awarte dikarin biqewumin.

Ahmet DERE  /  13.08.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Azadiya Rojavayê Kurdistanê

Bahara Ereban li qadê Sûriyê didome. Lê belê hilweşandina rejîma Sûriyê weke ya Misir, Libya û Cezayîrê nîn e. Çi di warê hêza hindirîn de be û çi jî di warê hêza wî a derve de be ev welat xwedî derfetên dorfireh e. Li gorî daxûyaniyên fermî, di destê rejîma Baas de çekên kîmyewî jî hene. Eger ev rejîm raberî xeteriyekê pir mezin were dibe ku heman çekan bikar bîne. Lewre, bi taybetî di van rojên dawî de, di qada navneteweyî de lêgerîna çareseriyekê bê şîddet heye. Rayedarên Konseya Neteweyî ya Sûriyê dan xûyan ku eger Beşar Esad biçe dibe ku hin kesên ku naha li gel wî ne di nava rêveberiya nû de cih bigirin.

Ji destpêkê ve heya naha Rusya û Çin li gel rejîma Baas cih girtine. Ev her du hêz naxwazin ji derveyê înisiyatîfa wan guhertinekê rejîmê çê bibe. Yanê derdê Rûsya û yê Çinê ne Beşar Esad e, derdê wan ew e ku Sûriye ji bin bandora wan dernekeve. Eger Sûriye bikeve bin bandora hêzên  rojavayî, bi taybetî Amerîka û Yekîtiya Ewropayê, Rûsya êdî nikare di Rojhilata Navîn de bandora xwe biparêze. Ev mijar xalekê stratejîk e jibo Rûsyayê.

Çi dibe bila bibe, mirov dikare bêje ku rejîma Baas rojên xwe ên dawî dijî. Digel helwesta Rûsya û ya Çinê, herwuha xeteriya çekên kîmyewî, çembera navneteweyî li dora Rejîma Baas roj bi roj tengtir dibe. Bi taybetî Fransa û Amerîka, jibo ku rejîma Baas belav bibe, hewldanên taybet nîşan dikin. Bi awayekê aşkere muxalefeta Sûriyê ji aliyê van hêzan ve tê destek kirin.

Bi rewşa li Sûriyê ve girêdayî, li Rojavayê Kurdistanê jî pêvajoyekê nû dest pê kiriye. Li gorî ku tê xûyan, li tevahiya herêma Rojavayê Kurdistanê dawî li hebûna rejîma Baas hatiye. Çendî ez vê rewşê weke Azadiya Rojavayê Kurdistanê nabînim jî, di rêya azadiyê de gavekê pir girîng e. Eger di warê stratejîk de xeta neyên kirin derfetên ku naha ketine destê Kurdan dikarin derî li pêvajoyekê pir baş ve bikin. Lewre divê hêzên Rojavayê Kurdistanê pir bi tevger bin, çi di warê siyasî de be û çi jî di warê dîplomatîk de be nekevin kemînan. Divê helwesta PYD ya çend mehên borî, ku xwedî siyasetekê  nêzî rejîma Baas bû, dubare nebe.

Di dîroka Rojavayê Kurdistanê de cara yekem e ew ketiye rojeva navneteweyî. Dibe ku li pêş kamereyan heman mijar zêde nayê gotin, lê belê ez baş dizanim ku di pîlan û projeyên hêzên navneteweyî de mijara vê parçeyê Kurdistanê heye. Dîsa ji her demê zêdetir Rêveberiya Başûrê Kurdistanê jî, bi taybetî Serokê Herêmê Mesûd Barzanî, piştgiriya xwe jê re diyar kiriye.

Jibo ku xeterî mezin nebin û derfetên heyî neyên wunda kirin, pêwîstiyekê mezin bi yekîtiya Kurdên Rojava heye. Di vî warî de rolekê girîng dikeve ser PYDê. Divê PYD bişta xwe tenê bi alîkariya girseya li dora xwe girê nede, alîkariya hêzên din jî pir pêwîst e. Eger PYD bi tena serê xwe hewl bide ku derfetên heyî binirxîne û biparêzê, ew ê bikeve nava şasiyan. Ji her demê zêdetir fedekarî û dilnivsî ferz e.

Ahmet DERE  /  30.07.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Daxwaza Tirkiyê êrişkirin e

Tê zanîn ku nêzê 2 salan berê Recep Tayip Erdoğan û Beşar Esad bibûne birayên hev û bi munasebeta cur be cur çalakiyan ji hev re mesajên « biratiyê » dişandin. Lê belê kengê welatên rojava, û bi taybetî jî Amerîka, ji Tirkiyê xwastin ku ew lidijî rejîma Esad helwestê raber bike Serokwezîrê Tirkiyê nêzîkatiya xwe guherand. Lewre ji destpêka sala 2011an vir ve rayedarên tirk, di derbarê Sûriyê de zimanekê tûnd bikar tînin.

Piştî ku Sûriyê balefira şer ya Tirkiyê xist dewleta tirk ketiye nava hewldanekê taybet lidijî rejîma Esad. Bi taybetî ew dixwaze amadekariya psîkolojîk ya êrişekê li dijî Sûriyê bike. Dema ku mirov li axaftinên serokwezîrê tirk dinêre heman hewldan baş têne xûyan. Di hemû axiftinên xwe de ew mijara Sûriyê û kuştina bi hezaran sivîlan tîne ziman.

Di bingeha van hewldanên Erdoğan de nêzîkatiya hêzên rojavayî û ya NATOyê cihekê giran digire. NATO naxwaze xeteriyekê din weke ya li Afganistanê bike. Eger Sûriye weke Lîbyayê ba dibe ku NATO înisiyatîf bigirta, lê belê di pir aliyan de Sûriye naşibe Lîbyayê ; welatên weke Rûsya û Çînê piştgiriya xwe hê jê nebirîne, wusa diyar e ku ew ên zû bi zû pişta xwe nedinê.

Bi awayekê mafdar Serokê Partiya Komarger (CHP) Kemal Kılıçdaroğlu ji Recep Tayip Erdoğan dipirse ; « Tu çima li rewşa antîdemokratîk ya welatê xwe nanêrî, bi hezaran rewşenbîr di zîndanan de ne. Eger tu wuqasa demokrat î divê beriya her tiştî tu li vê rewşa welatê xwe binêrî ». Bê guman Kemal Kılıçdaroğlu di van gotinên xwe de pir mafdar e û divê kes rastiya gotinên wî înkar neke.

Ji destpêka desthilatdariya AKPê, yanê ji 2002an vir ve, bandora hêzên rojavayî li ser hikûmeta tirk girantir dibe. Bi awayekê din mirov dikare bêje ku AKP bi alîkariya van hêzan hatiye ser desthilatdariyê. Lewma hikûmeta tirk neçar e ku li gorî daxwazên rojavayiyan tevbigere. Lê belê şerê lidijî weletekê weke Sûriyê hêsan nîn e, ne artêşa tirk û ne jî rayedarên sivîl nikarin tenê bi biryara xwe bikevin nava şerekê wusan.

Xeteriya şerekê lidijî Sûriyê Erdoğan û hikûmeta wî neçar dike ku ew raya giştî ya Tirkiyê amade bikin. Eger raya giştî ji şerekê wusan re amade nebe hikûmet û artêş nikarin tiştekê bikin. Ji ber vê sedemê Erdoğan û rayedarên din ên hikûmeta wî di hemû xebatên xwe de rewşa Sûriyê tînin ziman.

Li gorî hin agahiyan, di van rojên dawî de artêşa tirk hin amadekariyan li nêzîkê sînorên Sûriyê dike. Eger raya giştî ji êrişê re were amade kirin, dibe ku heman daxwaza hêzên rojavayî ji aliyê AKPê ve were pejirandin. Lê belê di derbarê Kurdên Rojava de Tirkiye bi tirs e. Wusa diyar e ku ew hewl dide ku xeteriya ku wê ji aliyê Kurdan ve derkeve holê kêmtir bike. Lewre di çapemeniya Tirkiyê de lidijî PYDê cur be cur agahiyên ne rast û bi armanca qirêjkirinê têne weşandin.

Ahmet DERE  /  02.07.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Leyla Zana

Van rojan hevpeyvîna Leyla Zana ku di rojnameya Hüriyetê de, roja 15ê Hezîranê weşiya, di rojevê de ye. Di derbarê daxûyaniyên Leyla Zana de cur be cur nêrîn, rexne û herwuha pesindayîn têne ziman. Qada niqaşên di derbarê çareseriya pirsgirêka kurd de balê dikêşîne ser daxûyaniyên Leyla.

Di hevdîtina mijara gotinê de Leyla gotiye ; « Di derbarê çareserkirina pirsgirêka kurd de herdem min bawerî bi Recep Tayip Erdogan aniye û tenê ew dikare heman pirsgirêkê çareser bike ». Di nava hevpeyvînê de xala ku herî zêde bûye mijara rexneyan ev e.

Ez ji destpêka salên 1990’î ve Leyla Zana nas dikim û me bihev re kar kiriye. Ez dizanim ku ew bi awayekê zanabun naxwaze zerarê bide rêxistinên kurdan û doza Gelê Kurd. Lê belê hin dem hene tiştekê pir piçûk dikare bandorekê mezin çê bike.

Mijarên ku Leyla di hevpeyvînê de aniye ziman ji nêrînên hin rayedarên KCK cudatir nîn in. Di van rojên dawî de hevpeyvînekê Murat Karayilan jî di rojnameyekê tirk de weşiya. Eger gotinên Murat Karayilan bi awayekê baş werin xwendin wê baş were dîtin ku nêrînên Leyla zêde cuda nîn in. Tenê gotinên wî, ên di derbarê Recep Tayıp Erdogan de hêjayê rexnekirinê ne. Di çapemeniya tirk de jî hevoka herî zêde derketiye pêş ev e.

Leyla Zana parlementerekê serbixwe ye, ew endama tu partiyê an jî komekê nîn e. Lê belê hemû Kurd wê weke endama BDPê dibînin. Di vê dîtinê de rastiyekê jî heye ; Leyla bi dengên BDPê hatiye hilbijartin, eger BDP nebûya û ew nikaribû bi tena serê xwe biketa hilbijartinan. Ez bawer nakim ku gelê Amedê wê şandiba Enqerê. Beriya ku heman hevpeyvînê bide rojnameya tirk, divê Leyla nêrînên BDP’ê girtiba. Eger wusa biba ez bawer im wê van gotinan di derbarê Recep Tayip Erdogan de negotiba.

Serokwezîrê tirk, bi taybetî di van salên dawî de, lidijî BDPê zimanekê tûnd bikar tîne û naxwaze Koma BDPê weke hêzekê Meclîsê bibîne. Herwuha di operasyonên ku lidijî rayedarên BDPê pêk tên de rola AKPê mezin e. Di demekê wusan de, ez bawerim ev nêzîkatiya Leyla li xweşê piraniya Kurdan naçe. Heskirina ku Leyla di dilê Kurdan de ji xwe re çê kiribû wê hinekê sar bibe.

Piştî ku Leyla ji zîndanê derket wê xwest herdem weke kesayetiyekê serbixwe tevbigere. Digel cur be cur pêşniyaziyan wê nexwast di nava tevgerekê de cih bigire. Di hin platforman de jî wê hin nêrînên cuda anî ziman, xwast weke şexsiyetekê « taybet » were nas kirin. Le belê di piraniya tevgera xwe de wê alîkariya BDPê girt, bê heman alîkariyê wê nikarîbû tiştekê giranbuha bike. Lewre ez wate didim rexneyên rayedarên BDP’ê.

Van rojan, bi taybetî di malpereyên internetê de, cur be cur rexneyên Kurdan lidijî Leyla pêş dikevin. Ez tu wate nadim van rexneyan. Divê em Kurd fêrî guhdarkirina nêrînên cuda bibin. Tenê bi rexnekirina hin tiştan û şexsiyetan kes nikare ji doza gelê xwe re xizmetê bike.

 

 

Ahmet DERE  /  18.06.2012

 

 

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Şer

Ji sala 1984 an vir ve her salê di mehên havînê de şerê gêrîla gur dibe.

Mehên havînê ji bo gêrîla xwedî derfet in lê belê, bi taybetî  ji salên 2000 vir ve artêşa tirk jî bi tecrubeyên mezin tev digere. Dijwariya şer zerarê dide her du aliyan jî.

Li gorî agahiyên HPGê tenê di meha Gulanê de 31 operasyon ji aliyê artêşa tirk ve pêk hatine û miqabilê wan jî gêrîla 31 çalakî pêk aniye. Di dema heman operasyon û çalakiyan de 105 leşker hatine kuştin û 24 heb jî gêrîla şehîd ketine. Ev agahiyên HPGê ne, dibe ku agahiyên ji çavkaniyên artêşa tirk pir cuda bin.

Dema ku mirov tenê li van encamên agahdariya HPGê dinêre baş dixûyê ku li welatê me şerekê dijwar diqewume. Eger tiştekê pir awarte neqewume dibe ku mehên Hezîran, Tîrmeh û Tebax ji Gulanê dijwartir bin. Mixabin wê bi dehan, dibe ku bi sedan kes jiyana xwe jidest berdin, bi sedan kes werin girtin û bi hezaran kes jî mexdûrên cur be cur çê bibin.

Rewşa li Kurdistanê û encamên şer ne ji aliyê Kurdan û Tirkan ve baş tê dîtin û ne jî ji aliyê raya giştî ya navneteweyî ve. Bi dehan salên ku şer li Kurdistanê dimeşe vê rewşê kiriye astekê pir asayî. Eger heman şer li welatekê din biqewumiya naha saziyên navneteweyî, ên weke Yekîtiya Ewropayê û Neteweyên Yekbûyî ketibûn nava hewldanên navbenkariyê. Lê mixabin, dema ku mijar Kurd bin deng ji van saziyan nayê.

Ez her rojê bi diqetekê pir mazin agahiyên di derbarê şerê li Kurdistanê de dişopînim. Ji derveyê agahiyên Ajansa Nûçeyan ya Firatê (ANF) û çavkaniyên fermî yên dewleta tirk, ez çavkaniyên navneteweyî jî, bi taybetî yên bi fransî weşanê dikin, dişopînim. Li gorî encama agahiyên ku ez dişopînim, bi taybetî ji meha Nîsanê vir ve, rewşa şerê li welatê me gehîştiye astekê pir awarte. Li hemberî vê rewşê ne mumkun e ku mirov xemgîn nebe.

Dîroka Gelê Kurd bi şerê ne fermî hatiye nivîsandin. Mixabin me Kurdan vê rewşê ji xwe re kiriye weke tiştekê pir asayî. Di nava axaftinên girseyên gel de wuha tê gotin « Şer e, bê guman şehîd wê çê bibin ». Ev gotin pir sivik bûye û ji devê piraniya Kurdan derdikeve. Bi vî awayî me şer ji xwe re kiriye parçeyekê jiyana rojane. Dibe ku hin kes vê tiştê weke rastiyekê lewend dibînin, lê belê divê ne wusan be. Her kesê ku em jê re dibên ŞEHÎD xort û keça cîwan ya ku hê di berbanga bahara jiyanê de ye. Pêwîste encama vê şerê wuqasa sivik neyê dîtin.

Azadî bê bedel bidest nakeve. Di dîroka hemû gelan de azadî bi karê lewend hatiye bidestxistin. Di dîroka Gelê Kurd de jî karê lewend hatiye meşandin, naha jî dimeşe. Lê belê dema ku mirov li encamê dinêre mixabin hin kêmasiyên bingehîn têne dîtin. Ji wan du xalên sereke ev in ; pêknehatinaYekîtiya Neteweyî û hesûdiya navxweyî. Heya ku di nava Kurdan de ev kêmasî hebin mixabin wê şer dewam bike û şahadeta xort û cîwanan asayî were dîtin.

Ahmet DERE  /  05.06.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Roboskî

Van rojên dawî li Tirkiyê Komkujiya Roboskî tê niqaş kirin.

Piştî agahiya ku di rojnameya Amerîkî ya Wall Street Journal de hate weşandin li Tirkiyê cur be cur derdor di derbarê komkujiya Roboskî de niqaşan dikin. Li gorî piraniya « rewşenbîr » û herwuha derdorên siyasî divê di demekê zûtirîn de artêşa tirk berpirsyarên heman komkujiyê aşkere bike û ew derkevin pêşberî dadgehê. Bê guman ev daxwazekê di cih de û ehlaqî ye û ji roja destpêkê vir ve malbatên 34 kesên ku hatî kuştin jî tînin ziman.

Dema mirov li asta niqaşan dinêre mixabin durûtiyekê mezin dixûyê. Piraniya « rewşenbîr » û derdorên siyasî ku dixwazin rastiya bûyerê aşkere bibe xwedî nêzîkatiyekê rast nîn in. Mirov dikare bêje di vî warî de tenê rayedarên artêşa tirk û herwuha Recep Tayip Erdogan rast diaxifin. Du roj berê, beriya ku li balefirê swar bibe biçe pakistanê, Recep Tayip Erdogan wuha dida xûyan « Me hin sînor ji artêşê re xet kiriye, rayedarên wê di nava wan sînoran de tişta ku pêwîst e dikin. Buyera Roboskî jî di çarçoveya heman sînoran de pêk hatiye ». Ez dixwazim ji derdorên ku ketine nava niqaşan bipirsim ; gelo ev daxûyaniya Recep Tayîp Erdogan tê çi wateyê ?

Ji roja ku heman komkujî pêkhatî û vir ve piraniya Kurdan dibêjin ku ev kiryar bi awayekê zanistî ji aliyê artêşa tirk ve pêk hatiye. Û dîsa piraniya Kurdan dibêjin ku heman kiryar baş diyar dike ku artêşa tirk hemû Kurdan ji xwe re duşmin dibîne. Em hemû dizanin ku di nava 34 kesên ku hatine kuştin de kesên ji dewleta tirk re xizmet kirine jî hene. Yanê ji bo artêşa tirk hemû Kurd wek hevin.

Digel daxûyaniya Amerîkiyan ku di WSR de hate weşandin, rayedarên artêş û yên hikûmeta tirk bi israr dibêjin « Komkujiya Roboskî li gorî agahiyên me pêk hatiye ». Piştî van daxûyaniyên rayedarên dewleta tirk êdî tu wate nîn e ku mirov li berpirsyarên komkujiyê bigere. Bi awayekê aşkere dewleta tirk berpirsyartî girtiye ser xwe.

Piştî wuqasa zelaliyê, divê tenê ji dewleta tirk were xwastin ku ew bi awayekê aşkere qebûl bike ku li dijî gelê kurd di nava şer de ye. Li gorî qanûnên şer berpirsyarên kiryaran nayên mehkeme kirin. Ya ku rayedarên artêşa tirk û herwuha serokwezîr dibêjin jî, bi awayekê endîrekt, ev e.

Li gorî min niqaşên ku naha bi rêya weşanan û ya çapemeniyê têne kirin zelaliya ku heyî şêlû dikin. Dewlet dibê « Ez hemû Kurdan duşmin dibînim » lê belê derdorên ku van niqaşan dikin jî dibên « Na lo, şaş hatiye ziman, dewlet Kurdan weke duşmin nabîne, tenê kêmasiyekê hatiye çê kirin û 34 kesan jiyana xwe jidest dane, bila çend leşker derkevin pêşberî dadgehê ev mijar were girtin ».

Ez bawer im rastiya Komkujiya Roboskî bi hemû aliyên xwe ve derketiye holê. Pêwîstî bi niqaşan nake, eger divê tiştekê were kirin ew jî têkoşîn e. Çawa ku divê Geliyê Zîlan, Dêrsim, Mereş, Helebçe, bûyera 33’yan û komkujiyên din neyên jibîr kirin Roboskî jî wusa ye.

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Ahmet DERE / 22.05.2012

Li Fransa Pêvajoyekê Nû

Piştî hilbijartinên 6ê Gulanê li Fransa pêvajoyekê nû dest pê dike. Bi encama van hilbijartinan ve dawî li desthilatdariya 17 salan ya partiya rastgir (RPR, UMP) hat. Li gorî daxûyaniyên rayedarên Partiya Sosyalîst wê li vî welatî hin tişt, bi awayekê ber bi çav, bên guhertin. Bi taybetî di derbarê mafên civakî de, û herwuha di derbarê nêzîkatiya dewletê a li penaberan de hêviyên mezin hene.

Piştî François Mitterrand, ji sala 1995 an vir ve, ev cara yekem e ku Partiya Sosyalîst (PS) tê ser desthilatdariyê. Di nava van 17 salên borî de PS di nava xwe de û herwuha ligel raya giştî ya fransewî cur be cur pirsgirêkan jiyan kir. Heman partî raberî pir rexneyan hat. Ne di Meclîsa Neteweyî de û ne jî di Senatoyê de rayedarên heman partiyê nikaribûn dengê xwe bilind derxînin û bigehînin raya giştî. Di nava van 17 salan de partiya Jacques Chirac û Nicolas Sarkozy, RPR pişt re navê wî bû UMP, hemû derfetên dewletê girtin bin bandora xwe û bê navber 17 salan desthilatdarî meşandin.

Digel hemû hewldanên nijadperestî Nicolas Sarkozy nikaribû dengê eniya rastgir bikişîne ba xwe. Vê yekê jî baş da xûyan ku di nava hêza rastgirên fransewî de beşekê grîng ya bêbiryaran hebû.

Hilbijartina François Holland tenê serkeftina PS nîn e, herwuha ew serkeftina Keskan û ya partiyên çepgir ku di nava Eniya Çep de cih girtibûn e.

Naha pêvajoyekê din dest pê dike. Ev 5 salên pêşiya me ji bo PS û herwuha ji bo hemû çepgiran, xwediyê wateyekê qederê ye. Divê heman partî bi kiryarên xwe ve baweriya gel qezenc bike. Eger ne wusa be, di sala 2017 an de wê desthilatdariyê wunda bike û heya demekê pir dirêj çepgir nikaribin ser xwe ve werin.

Piştî van hilbijartinên Serokkomariyê, di meha Hezîranê de jî hilbijartinên giştî wê pêk werin. Serokkomarê nû François Holland di axaftina xwe ya destpêkê de ji gelê fransewî xwast ku ew hêzê bide wî da ku jê re derfetên meşandina desthilatdariyekê bihêz çê bibin. Di aliyê din de UMP (Partiya Serokkomarê berê Nicolas Sarkozy) ketiye nava hewldanan daku hêza desthilatdariya PS zêdetir nebe.

Ez wusa dibînim ku atmosfera heyî wê ji PS û herwuha ji hemû çepgiran re bibe sedemê hêzbûnê.

Di aliyê din de di navbera partiyên rastgir de jî nakokî kûr dibin. Partiya Nasyonalîst (Eniya Neteweyî –FN-) hewl dide ku ji UMP dengan bikişîne gel xwe. Heman nakokî û têkoşîn dikare bibe sedemê ku, di 10 û 17ê Hezîranê de, hin hilbijêrên wan ber bi çepgiran ve biçin.

Encama hilbijartinên giştî yên meha Hezîranê çawa dibin bila bibin, bi hilbijartina François Holland rûpelekê nû di dîroka V. Komara Fransayê de ve bûye. Encamên heman hilbijartinan li ser piraniya welatên Yekîtiya Ewropayê (YE) bandorê çê kiriye û çê dike. Heman hilbijartin wê li ser siyaseta YE de jî bandorê çê bike. Li gorî hin çavderên siyasî heman hilbijartin dikare bandorekê neyênî li ser rewşa hikûmeta Angela Merkel jî çê bike.

Di rojên pêş de wê hin zelalî çê bibin û em ê baştir bikaribin rewşê bibînin.

Ahmet DERE / 07.05.2012

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Serdana Mesud Barzanî li Tirkiyê

Serokê Herêma Kurdistanê Mesud Barzanî di rojên 19 û 20ê Nîsanê de serdanekê girîng li Tirkiyê çê kir. Li gorî ku min şopand ev cara yekem e ku rayedarekî kurd bi vî awayî ji aliyê serokkomar, serokwezîr û wezîrên Tirkiyê ve tê pêşwazî kirin. Di demên borî de jî birêz Barzanî û herwuha hin rayedarên din ên kurd çûbûn Tirkiyê û serdanên fermî pêkanîbûn, lê belê ev car hinekê cuda bû.

 

 

Herêma Kurdistanê roj bi roj di qada navneteweyî de tê nas kirin û nirxa wê zêdetir dibe. Bê guman ev nêzîkatî tenê jibo heman herêmê nîn e, di hejmara hemû hêzên navneteweyî de rola parçeyên din ên Kurdistanê heye. Ji naha ve tê xûyan ku Herêma Başûrê Kurdistanê weke hêza navîn ya hemû Kurdan tê nirxandin. Bi taybetî di nêzîkatiya Amerîkayê de girîngiya vê xalê pir mezin e.

 

 

Siyaseta bingehî ya Dewleta Tirk herdem lidijî serkeftina Kurdan bû ye, naha jî wusa ye. Eger ji destê vê dewletê hatiba, ji destpêkê ve wê nehîştiba Herêma Başûrê Kurdistanê bibe xwediyê otonomiyê. Jibo vê yekê, heya rojên dawî jî rayedarên tirk bi Saddam Huseyîn re di nava têkîliyên germ de manin. Lê belê ji derveyê înisiyatîfa Dewleta Tirk, Kurdên Başûr bûnin xwediyê otonomiyê û di Rojhilata Navîn de qedir û qîmeta xwe mezintir kirin. Bi taybetî dîplomasiya ku ji aliyê Serokatiya Herêma Kurdistanê ve hate meşandin di destxistina vê qadê de xwediyê rolekê mezin e.

 

 

Piştî 20 salên ku Kurdên Başûr di herêma xwe de desthilatdarî meşandin û nişanî hemû cîhanê dan ku ew dikarin bibin xwedî dewlet, êdî rayedarên tirk neçar man ku ew jî heman herêmê û hêza wê nas bike. Nêzîkatiya rayedarên tirk ku li hemberî serdana birêz Mesud Barzanî hate raber kirin encama tekoşîna siyasî, aborî û dîplomasiya van 20 salan e. Lê belê ev nayê wateya ku dawî li hemû nêzîkatiyên xetere ên Dewleta Tirk hatiye, eger ji destê rayedarên wê were ew ên di nava rojekê de vegerin ser nêzîkatiya xwe ya dema borî.

 

 

Ligel serdanekê serkeftî a dîplomatîk ku ji aliyê birêz Barzanî ve pêk hatî, hate xûyan ku rayedarên tirk dixwazin, di derbarê şerekî nevxweyî ên Kurdan de, hemû rêyan biceribînin. Lewre di çapemeniya tirk de xalên herî zêde derketin pêş ên di derbarê PKKê de bûn. Dema ku mirov li çapemeniya tirk dinêrî wusa dahate xûyan ku birêz Barzanî tenê jibo bêçekkirina PKKê çûye vî welatî. Bê guman rastî ne wusa ye, lê belê di hemû hewldanên tirkan de ev mijar derdikete pêş.

 

 

Daxwazên Dewleta Tirk, û herwuha yên raya giştî a Tirkiyê, çi dibe bila bibe, divê Serokatiya Herêma Kurdistanê herdem serbilind be û bizanibe ku her gavên wê jibo hemû Kurdan girîng e. Heman Herêm tenê ya Kurdên Başûr nîn e, çavê hemû Kurdan li ser wê ye. Dibe ku ew parçeyê herî mezin ê Kurdîstanê nîn e, lê belê di vê demê de ew bûye dilê hemû Kurdan. Ez hêvîdar im hemû rayedarên Herêma Kurdistanê bi vê zanabûnê tev bigerin û ji pirsgirêka hemû parçeyên Kurdistanê re bibin hêza çarenûsiyê.

 

 

Not : Di Rûdawê de min xwend ku Hozan Aydin û hin Hozanên Kurd ên din nikarin biçin Herêma Kurdistanê, bê guman ev tiştekê layîqê Kurdan nîn e. Divê çûyîna Herêma Kurdistanê ji hemû Kurdan re vekirî be. Hêvîdar im rayedarên Herêmê ji nêz ve bi heman mijarê ve elaqadar bin.

 

 

Ahmet DERE / 23.04.2012

 

 

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Greva Birçîbûnê li Strasbourgê

Ji meha Sibatê vir ve li Kurdistan û Tirkiyê grevên birçîbûne hene. Bi taybetî di zîndanan de heman çalakî dorfireh bûye.

Ji 1ê Adarê vir ve li Ewropayê jî heman çalakî hatiye destpêkirin. Çalakiya herî mezin li Strasbourgê ye. 15 kes ji destpêka heman çalakiyê ve di grevê de ne, her 5 rojan carekê jî bi dehan kes, ji cur be cur welatên Ewropayê,  tên Strasbourgê û dikevin heman greva birçîbûnê. Heya naha nêzê 300 kes hatine vî bajarî û ketine vê greva birçîbûnê. Di heman demê de li cur be cur welatên Ewropayê jî, bi giranî di komeleyan de, bi hejmarekê mezin çalakiyên greva birçîbûnê çê bûne. Li hin deran hê jî dewam dikin.

Grevên birçîbûnê cureyekê çalakiyên herî pasîf û demokratîk e. Lê belê li Ewropayê ji aliyê hin derdoran ve heman çalakî weke auto-torture (İşkenceya xwe bixwe) tê dîtin. Lewre, bi taybetî ji salên 2000î vir ve ji çalakiyên grevên birçîbûnê re zêde alîkarî nayê dîtin.

Li gorî çalakvanên li Strasbourgê armanca sereke ya vê greva birçîbûnê ev e; divê rayedarên tirk destûrê bidin parêzerên birêz Öcalan daku ew bikaribin pê re hevdîtinan pêk bînin û jibo çareseriya pirsgirêka kurd bi birêz Öcalan re guftugo bên çê kirin (Di nava rêzedaxwazên heman çalakvanan de azadiya hemû girtiyên siyasî jî heye).

Weke tê zanîn Strasbourg bajarekê navendî yê Yekîtiya Ewropayê û yê Konseya Ewropayê ye. Dadgeha Mafê Mirovan ya Ewropayê û beşê wê CPT (Komîteya Lidijî İşkenceyê) li heman bajarî ye. Armanca pêkanîna vê greva birçîbûnê li vî bajarî hebûna navenda van saziyên navneteweyî ye. Lê mixabin, digel ku ev bû mehek û nîv heman çalakî didome û tendurustiya hin çalakvanan ketiye rewşekê xeter, hê jî nêzîkatiyekê layîq ji aliyê saziyên Yekîtiya Ewropayê û herwuha ji aliyê CPT ve nehatiye raber kirin.

Di nava van 45 rojan de çend caran parlementerên ewropî, nûnerên rêxistinên civakî yên herêma Strasbourgê û rayedarên şaredariya bajêr hatine serdaniya çalakiyê. Ev serdanî tenê di çarçoveya rêzdariyê de mane, heya naha gavekê bi bandor nehatiye avêtin. Wusa diyar e ku wê heman nêzîkatî dewam bike.

Di derbarê vê greva birçîbûnê de min ji cur be cur derdorên van saziyên li Strasbourgê agahî xwest. Bi kurtayî rayedarên ewropî wuha dibêjin ; «Di derbarê hevdîtinên parêzeran û birêz Öcalan de em nikarin tiştekê bikin. Dewleta tirk hemû kiryaran li gorî qanûnên xwe dike. Saziyên ewropî nikarin destê xwe dirêjî pirsgirêkên navxweyî yên Tirkiyê bikin ».

Bêguman ev nêzîkatiyekê parazvanî ye. Di derbarê Kurdan de Ewropî herdem heman tiştan dibêjin. Lê belê dema ku mijar dibe pirsgirêka azadiya olî û herwuha ya Kibrisê nêzîkatiya Ewropiyan cuda ye. Tenê di derbarê Kurdan de Ewropî naxwazin xwe tevlî pirsgrêkên « navxweyî » yên Tirkiyê bikin. Divê ev jî weke durûtiya Ewropiyan were dîtin.

Li gorî zanabûna min, divê helwesta Ewropiyan di destpêkê de hatiba nirxandin û armanca vê çalakiyê baştir û bi awayekê realîst hatiba tespît kirin. Carna, digel çalakiyên pir lewend jî, hin daxwaz nayên qebûl kirin. Çalakiya ku daxwaza wî neyê qebûl kirin bandorekê neyênî çê dike. Ez hêvîdar im çalakiya li Strasbourgê bi encamekê neyênî dawî nebe û bi taybetî keda lewend ya 15 çalakvanan vala neçe.

Ev nivîs di Rûdawê de hatiye weşandin

Ahmet DERE  / 09.04.2012

Newroz Pîroz bû

Gelê Kurd her demê cejna xwe ya Newrozê pîroz kiriye. Bi taybetî li Bakurê Kurdistanê ji salên 1990î vir ve Newroz bi girseyên gel û bi naverokekê siyasî tê pîroz kirin. Bê guman Newroz cejnekê siyasî nîn e, lê belê ew xwedî naverokekê serhildanî, berxwedanî û serkeftinî ye. Lewre kes nikare vê cejnê tenê bi şeweyekê çandî binirxîne.

21ê Adarê destpêka baharê ye. Sala 612 beriya mîladê heman roj weke bahara gelên Rohilata Navîn hatiye pîroz kirin. Serkeftina lidijî Dehak weke destpêka azadî û herwuha bahara gelan di dîrokê de hatiye nivîsandin. Lewre hemû gelên vê herêmê Newrozê weke rojekê pîroz dibînin. Ji sala 1982an vir ve, bi taybetî li Bakurê welatê me, bi agirê Mazlûm Doğan Newroz hemdem bûye û ji wê demê vir ve bi şêweyekê siyasî tê pîroz kirin.

Di van salên dawî de, cejnên Newrozê bi sedan hezaran Kurdan tînin cemhev. Jiber vê sedemê rayedarên dewleta dagirker ya tirk ji heman cejnê pir ditirsin. Rêxistinbûna Kurdan jibo dewleta tirk pir xetere ye.

Îsal rayedarên dewleta tirk û yên AKPê çi ji destê wan hat kirin, daku Newroz bi tevlêbûna girseyên mezin neyê pîroz kirin. Lê belê çawa ku wan dixwast nebû, digel hemû qedexeyan û zextê, li hemû deverên Bakurê Kurdistanê bi sedan hezaran Kurd daketin kolanan û agirê Newrozê gurtir kirin. Zext û zulma dewletê bû sedemê ku Newroz bi dil û can weke roja berxwedanê pîroz bibe.

Di dema pîrozbahiyên Newrozê de hovîtiya rayedarên dewletê baştir xwe aşkere kir. Li hemberî rihê berxwedanvaniya Kurdan çavên rayedarên ewlekariya dewletê tarî bûn. Lewma lidijî parlementeran jî darê zorê hate bikaranîn. Kesekî weke Ahmet Türk ji aliyê polîsan ve lêdan xwar. Ev nêzîkatî rewşa tengaviya dewletê diyar dike. Eger dewleta tirk li hemberî rihê berxwedanvaniya Gelê Kurd tengav nebûya wê heman nêzîkatî raber nebûba.

Newroza 2012an baş xûya kir ku dewleta tirk çi dike bila bike ew ê nikaribe li pêşiya çareseriya pirsgirêka kurd zêdetir keleman biafirîne. Lewre, bê dil be jî, Recep Tayîp Erdoğan da xûyan ku ew dixwazin bi BDPê re guftugoyan bikin. Ez vê yekê weke encama Newrozê dibînim. Dibe ku guftugo nemeşin, herwuha dibe ku BDP vê daxwaza AKPê bê bersiv bihêle, lê belê dîsa jî merheleyekê ve bûye.

Di dema pîrozbahiyên Newrozê de di çapemeniya tirk de jî zimanekê « erênî » hate bikaranîn. Ez vê yekê jî baş dibînim. Digel hemû neyêniyan, wusa diyar e ku wê di sala 2012an de hin bûyerên bi xêr biqewumin.

Derengî be jî, ez Newroza gelê xwe pîroz dikim û dibêm hêvîdar im heya Newrozekê din pir bûyerên serkeftî bên jiyîn.

Ahmet DERE  /  26.03.2012

Ev nivîs de Rûdawê de hatiye weşandin

Pirsgrâka Yekîtiya Kurdan

Hefteya borî li Amedê civînekê hevbeş, di navbera nûnerên cur be cur rêxistinên Kurdan û çend rewşenbîran de pêk hat. Dibe ku di demên borî de jî hin civînên bi vî rengî pêk hatibin, lê belê dema pêkanîna vê civînê xwedî wateyekê cuda ye.

Beriya ku heman civîn li Amedê pêk were ez hatibûm agahdar kirin. Lê belê min hêvî nedikir ku tevlêbûn wuqasa cur be cur be. Bi rastî min digot ku wê ev civîn jî weke parçeyekê xebatên Kongreya Civaka Demokratîk be. Lê piştî ku min belgeya encamê xwend û li navên kesên ku beşdarbûyî nêrî, di dilê min de hêviyên ji bo pêkanîna Yekîtiya Kurdên Bakur mezintir bûn. Lewre ez heman civînê weke destpêka pêvajoyekê nû dibînim.

Di derbarê heman civînê de, di çapemeniya tirk de rexneyên hin kesên kurd hatin weşandin. Di derbarê her karî de pir asayî ye ku rexne hebin û herwuha nerazîbûn jî. Di aliyekê de divê hemû rexne werin guhdar kirin, di aliyê din de jî pêwîst e armanca rexnedaran û kiryarên wan jî bên dîtin. Bi taybetî di nava me Kurdan de kesên ku tenê rexneyan dikin, lê belê bi emel zêde feydê nadin gelê me pir in. Lewre divê berpirsyarên ku xebatên neteweyî dikin di aliyekê de dilfireh bin û bizanibin rexneyan guhdar bikin, di aliyê din de jî bikaribin wate bidin rexneyan.

Di dîroka me Kurdan de birîna herî kûr pêknehatina yekîtiyê ye. Eger me yekîtî hebûya bê guman me yê îro tiştên pir cuda niqaş bikira. Mixabin, jiber cur be cur parçebûna di nava gelê me de em hê neçar in ku li ser mijarên wuha kevnar bisekinin.

Civîna hefteya borî pir girîng bû, divê dumahîka wê jî hebe. Di vî warî de berpirsyartiya herî mezin dikeve ser Kongreya Civaka Demokratîk (KCD an jî DTK). Bi vê gotinê ez naxwazim bêjim ‘divê KCD vî karî bimeşîne’. Eger KCD vî karî weke xebatekî xwe bibîne mixabin wê encama wî ji ên civînên dema borî cudatir nebe. Tişta ku ez dixwazim bêjim ev e ; pêwîst e KCD,  BDP û saziyên din ên nêzîkî wan bikaribin û bixwazin rê bidin derdorên derveyê wan. Ji bo ku kes nebêje ‘ev xebata KCD û BDPê ye, lewre nabe bingeha yekîtiya Kurdan’ pêwîst e soza rêxistin û rewşenbîrên ku heya naha xwe ji KCD û BDP dûr digirin derkeve pêş. Eger wusa nebe, mixabin wê carekê din hêviyên me vala derkevin.

Di xebata pêkanîna Yekîtiya Kurdên Bakur de rola hin şexsiyetan pir girîng e. Mînak ; kesên weke Ahmet Türk, Leyla Zana û Osman Baydemir dikarin rolekê girîng bigirin ser milên xwe. Lê belê ev nayê wateya ku li her deverê û di hemû karî de soza wan li pêş be. Rolên grîng dikarin bi pir cureyan pêk werin. Lewre min xwendina belgeya encamê ji aliyê xanim Leyla Zana ve nepejirand. Rewşenbîrekî serbixwe dikaribû heman belgeyê bixwenda.

Ji bo ku xebatên bi armanca pêkanîna Yekîtiya Kurdên Bakur bi serkeve divê ;

-saziyekî weke Konferansa Neteweyî ya Kurdên Bakur were tenzîm kirin.

-bi navê heman saziyê karê navxweyî were meşandin.

-bi navê heman saziyê li derveyê welat karekî dîplomatîk bê meşandin.

-ji bo van xebatan alîkariya aborî ya hemû rêxistinan bê girtin. (Divê barê aborî jî tenê li hêviya KCD û BDPê nemîne)

-piştî demekê, amadekariyên Kongreya Neteweyî ya Kurdên Bakur bê meşandin û Kongre bicive.

Ahmet DERE  /  12.03.2012

Ev nivîs de Rûdawê de hatiye weşandin

Gelo wê zivistan derbas bibe ?

Zivistana îsal pir cuda bû. Di demekê ku me hêvî dikir ku wê bahar were de serma çê bû. Ew serma ya ku me îsal dît pir cuda bû. Çendî zarokatiya min li serhedê derbas bûbe û ez li Botan û Zagros jî mabim, min tu car sermayekê weke ya îsal nejî bû. Xirabiya hewuldorê ku ji aliyê pîşesaziyê ve çê bûyî bandorekê mezin dide ser hewayê û tesîra sermayê zêdetir dike. Di meha Sibatê de li Ewropayê me vê xezebê jiyan kir.

Di nava du hefteyên serma zivistanê de, tenê li parzemîna Ewropayê, nêzê 500 kesî jiyana xwe ji dest dan. Piraniya van kesan ji  welatên rojavayê Ewropayê bûn û di nava wan de bi giranî kesên îxtiyar bûn. Vê rewşê carekê din bi me da xuyan ku sîstemên kapîtalist li hemberî xezeba xwezahiyê neçar dibin. Herwuha baş hate dîtin ku rewşa sîstema sosyal ya cîhana kapîtalîst bersivê nade pêwîstiyên jiyanê.

Di warê siyasî û aborî de jî zivistana îsal sar û çetin bû. Bahara Ereban ku ji sala borî vir ve didome hê germahî çê ne kiriye. Di hemû welatên ku tê de « serhildanên gel » çê bûn de hê roj tine ne ku kuştin û birîndar çê ne bin. Hêzên ku ji van « serhildan »an re bingeh amade kirin û bûnin alîkar jî naha baş nizanin ku dê ew çi bikin. Bi taybetî dîplomasiya Amerîka û ya Yekîtiya Ewropayê di vî derbarî de serkeftî nebûye.

Di serma zivistanê de li Sûriyê tevliheviya rewşa siyasî û civakî xwe parast. Her ku diçe hejmara kuştiyan zêdetir dibe û qelîşa di navbera desthilatdariya Esad û civakê de mezintir dibe. Di qada navneteweyî de jî çembera li dora rejîma Esad teng dibe. Di van mehên pêş de dibe ku piraniya welatên endamê Neteweyên Yekbûyî bi rejîma Esad re têkîliyên dîplomatîk bibirin. Lewre ji vê demê bi şûn de, ne mumkun e ku rejîma Beşar Esad bikaribe li ser tevahiya Sûriyê de hukum bimeşîne. Zû an jî dereng wê li Sûriyê pêvajoyekê nû dest pê bike.

Rewşa Sûriyê ji nêz ve Tirkiyê eleqadar dike. Lewma piraniya dema xebatê ya wezîrê karê derve Ahmet Davutoğlu bi heman mijarê ve girêdayî dibore. Dewleta Tirk bi her awayî şiyar tev digere. Bê guman sedemekê wê jî hebûna Kurdan ya li Sûriyê ye.

Qasê ku ez dişopînim, di nava hêza muxalefeta Sûriyê de dengê Kurdan zêde dernakeve. Ez ditirsim ku di vî warî de xeletiyekê dîrokî were kirin. Çendî muxalefeta Sûriyê xwedî hêz û mentalîteyekê demokratîk nebe jî, divê baweriya Kurdan bi rejîma Esad jî tinebe.

Çendî meha Adarê destpêka baharê be jî, di her aliyêde serma zivistanê bandora xwe diparêze. Di vê demê de rewşa aboriya cîhanê jî di nava krîzekê de ye. Bi taybetî Yekîtiya Ewropayê bi heman krîzê re di nava şer de ye. Du hefteyên ku pir sar derbas bûn bandorekê mezin li ser karmendên piçûk jî çê kir. Di hemû welatên Ewropayê de piraniya millet nikare bersivê bide pêdiviyên jiyanê.

Çendî meha Sibatê derbas bibe jî hê bahar nehatiye. Dema ku ez li rewşa siyasî, aborî û herwuha ya xwezahiyê dinêrim neçar dibim ku bipirsim « Gelo wê zivistan derbas bibe ? »

Ahmet DERE  /  27.02.2012

Ev nivîs de Rûdawê de hatiye weşandin